ฐานข้อมูลพจนานุกรมภาษาโคราช

หมวดอักษร:

1		คง ชื่ออำเภอหนึ่งในจังหวัดนครราชสีมา มีตำนานเล่าว่าพรานชื่อตาคง ภรรยาชื่อยายเมือง นำพรรคพวกมาตั้งบ้านเรือน เรียกว่า บ้ายายเมืองตาคง ต่อมากลายเป็นบ้านเมืองคง และคำว่าเมืองหายไปเหลือเพียง คงเพราะเมื่อก่อตั้งเป็นอำเภอ คำว่าเมืองคงเกรงว่าจะไปพ้องกับอำเภอเมืองนครราชสีมา อาจจะทำให้เกิดความสับสนได้
2		คนแขก (น.) ผู้มาเยือน
3		ค่นคั่ว (ก.) ค้นคว้า
4		คนคุ่ก ขี้คุก เลวเหมือนคนติดคุก (คำด่า)
5		คนโคราช ชาวไทยที่มีถิ่นฐานอยู่ที่จังหวัดนครราชสีมา นักวิชาการได้จัดกลุ่มคนโคราชอยู่ในกลุ่มวัฒนธรรมไทยภาคกลาง เพราะมีวัฒนธรรมประเพณี เพลงพื้นบ้านค่อนไปทางภาคกลาง ภาษาพูดจะเป็นไทยภาคกลางที่มีเสียงเหน่อ จะมีภาษาเขมร ลาวปะปนบ้าง
6		คนซ่ะ ๆ (ว.) มีวัยวุฒิเสมอกัน
7		คนดิ๊บ เรียกชายที่ยังไม่ได้บวช
8		คนเดิ้ง บางคน
9		คนใน (ปริศนาคำทาย) เด็กที่อยู่ในท้องแม่
10		คนเบิ้ง บางคน
11		คนพุ่ง คนที่ทำหน้าที่สอดเส้นกกในการทอเสื่อกก
12		คนหน่าดีตาย คนหน่าลายยัง (สำนวน) คนดีมักตายง่ายส่วนคนชั่วมักตายยาก หรือคนชั่วยังอยู่ลอยนวล
13		คนห้าร่อย ข่าเด๊กน่อยก็ไม่ตาย (ปริศนาคำทาย) เงา (คนห้าร้อยฆ่าเด็กน้อยก็ไม่ตาย)
14		คนโหยก (น.) คนขายาวมาก ๆ
15		คนใหญ่คนน่อย (ก.) คนไปคนมาอย่างรวดเร็ว
16		คนใหญ่ ผู้ใหญ่
17		ค่บ มาตราวัดอย่างหนึ่ง มี ๔ กำมือ เช่น ต้นกล้าข้าว ๑ ค่บ เท่ากับ ๔ กำมือ ๑๐ ค่บ เท่ากับ ๑ ปุ๋ง บางครั้งออกเสียงเป็น ปุง
18		คร่กมือ (น.) ครกทำด้วยไม้ทั้งต้นความสูงประมาณ ๑ เมตร
19		คร่กสากเหมิ่ง ครกตำข้าวเม่าใช้สากเหมิ่งตำ ดู สากเหมิ่ง ประกอบ
20		ครบุรี ชื่ออำเภอหนึ่งในจังหวัดนครราชสีมา ที่ตั้งอำเภอเป็นที่ต่ำชื้นมีน้ำขัง จึงเรียกกันว่า บ้านแฉะ แต่ภาษาถิ่นโคราชออกเสียงเป็นแชะ เมื่อครั้งตั้งเป็นกิ่งอำเภอใช้ชื่อว่ากิ่งอำเภอแชะ เนื่องจากเป็นต้นน้ำ ลำธาร และมีลำน้ำที่สำคัญหลายสาย จึงมีสมญานามว่า สาครบุรี เมื่อยกฐานะเป็นอำเภอจึงใช้ชื่อว่า ครบุรี