พระยากำธรพายัพทิศ (ดิส อินทโสฬส ณ ราชสีมา)...เจ้าเมืองนครราชสีมาคนสุดท้าย


รายละเอียด

ผู้ว่าราชการจังหวัดนครราชสีมา ลำดับที่ 14

ดำรงตำแหน่งเมื่อ พ.ศ. 2476-2479

ประวัติ

      ท่านมีศักดิ์เป็นหลานชาย พระยาสุริยเดช (คุณชายโสฬส อินทโสฬส ณ ราชสีมา ซึ่งเป็นบุตรชายเจ้าพระยานครราชสีมา (ทองอินท์ ณ ราชสีมา บุตรชายลำดับที่ 23) ต้นตระกูลพระยากำธรพายัพทิศ สืบเชื้อสายมาจากพระเจ้าตากสินมหาราช โดยท่านเป็นบุตรชายคนที่ 3 ของท่านทองดี อินทโสฬส และท่านนกเอี้ยง

คู่สมรส คุณหญิงสุมาลี

การศึกษา รัฐศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย (รุ่นก่อนแพแตก)

การทำงาน

- พ.ศ. 2442 นายอำเภอกลางคนแรก เป็นชุมชนที่อยู่กึ่งกลางระหว่าง อำเภอเมือง ซึ่งเป็นเขตชั้นใน กับแขวงบัวใหญ่ ปัจจุบันคืออำเภอโนนสูง

- พ.ศ. 2475-พ.ศ. 2476 ปลัดมณฑลประจำจังหวัดลำปาง (ผู้ว่าราชการจังหวัด)

- 10 พ.ย. พ.ศ. 2476-2479 ข้าหลวงประจำจังหวัดนครราชสีมา ในปี พ.ศ. 2476 รัฐบาลประกาศยุบมณฑลให้เป็นจังหวัด

- 2 มี.ค. พ.ศ. 2479-18 เม.ย. พ.ศ. 2482 ผู้ว่าราชการจังหวัดอุดรธานี

- พ.ศ. 2498 อุปสมบทที่วัดทุ่งสว่าง มีนามว่า รตนโชโตภิกษุ

- พ.ศ. 2499 ได้มาศึกษาธรรมะร่วมกับหลวงพ่อเปลี่ยน มหาวีโร พร้อมสามเณรอีกหลายรูป ที่วัดเขาพญาปราบ ต่อมาพระคุณเจ้าหลวงพ่อพระยากำธร พายัพทิพย์ ได้อาพาธและได้รับการรักษาที่โรงพยาบาลนครราชสีมา (ต่อมาเปลี่ยนชื่อเป็นโรงพยาบาลมหาราชนครราชสีมา) และถึงแก่มรณภาพที่โรงพยาบาลนครราชสีมา

ผลงานที่โดดเด่น

      เป็นผู้ริเริ่มการจัดสร้างอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารีร่วมกับพันเอกพระเริงรุกปัจจามิตร (ทอง รักสงบ) ผู้บังคับการมณฑลทหารบกที่ 5 และชาวเมืองนครราชสีมา ในการสร้างอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี ซึ่งหล่อด้วยทองแดง และนำอัฐิของท้าวสุรนารีมาประดิษฐานไว้ที่ฐานอนุสาวรีย์ ณ ปัจจุบัน

เครื่องราชอิสริยาภรณ์

- เครื่องราชอิสริยาภรณ์มงกุฎสยาม ชั้นที่ 5 วิจิตราภรณ์

หัวเรื่อง

บุคคลสำคัญ

หมวดหมู่

บุคคล

คลังภาพ

อนุสาวรีย์ท้าวสุรนารี
อุปสมบทที่วัดทุ่งสว่างมีนามว่า รตนโชโตภิกษุ
พระยากำธรพายัพทิศ (ดิส อินทโสฬส ณ ราชสีมา)
คุณหญิงมาลี อินทโสฬส ณ ราชสีมา
คุณอุรา ประมูลศุข หลาน
วัดสระแก้ว เมืองนครราชสีมา
เจ้าคุณกำธรฯ คนขวาสุด กับครอบครัวตระกูลอินทโสฬส ปี พ.ศ. ๒๔๗๐ บุคคลที่นั่งตรงกลางคือ คุณยายนกเอี้ยง อินทโสฬส
พระบรมราชโองการให้หลวงบริบาลนิคมเขตร์เป็นพระกำธรพายัพทิศ
นายพันเอก พระเริงรุกปัจจามิตร (ทอง รักสงบ) พระยากำธรพายัพทิศ ถ่ายภาพกับผู้แทนราษฎรจังหวัดนครราชสีมา
บ้านพระยากำธรพายัพทิศ (ดิส อินทโสฬส ณ ราชสีมา)
ประตูเหล็กหน้าบ้าน
สมุดบันทึก
แว่นตา
กบไสไม้เหล็ก
กบไสไม้เหล็ก
กบไสไม้
กบไสไม้
กระจาดสานไม้ไผ่พร้อมฝาปิด
กระติกเก็บน้ำร้อน
กระเป๋าเดินทาง
กระเป๋าเดินทาง
กล่องขี้ผึ้งบริบูรณ์บาล์ม
กาน้ำชาจีน
กุญแจ
กุญแจ
กุญแจ
แก้วของที่ระลึก หจก.โอสถจักรเพ็ชร
แก้วของที่ระลึก หจก.โอสถจักรเพ็ชร
แก้วของที่ระลึก
แก้วของที่ระลึกบรีส
แก้วของที่ระลึกห้างหุ้นส่วนสามัญนิติบุคคลโอสถจักรเพ็ชร (บู๊เซ้ง)
ขันน้ำโบราณ
ขันน้ำใบเล็ก
ขันน้ำใบเล็ก
เข็มเย็บกระสอบ
ไขควง
เครื่องเย็บกระดาษ
เครื่องเย็บกระดาษ
เครื่องเย็บกระดาษ
เครื่องเย็บกระดาษ
เครื่องเย็บกระดาษ
ช้อน-ส้อม รับประทานอาหาร
ช้อนไม้
ช้อน
ชุดแก้วน้ำดื่ม
ชุดเตียงนอนประกอบด้วยหมอน ผ้าคลุมเตียง
ดอกสว่าน
ตระกร้าหวายพร้อมฝาปิด
ตระกร้าหวายพร้อมฝาปิด
ตระกร้าหวายพร้อมฝาปิด
ตะกร้าหวายพร้อมฝาปิด
ตู้เสื้อผ้า
เตารีดแบบใช้ถ่าน
เตารีดแบบใช้ถ่าน
ถ้วยเครื่องเคลือบ
โถเคลือบ
ทัพพีเปลือกหอย
ที่ขูดมะพร้าวแบบด้ามไม้
โทรศัพท์แบบหมุน
นาฬิกา
น้ำหอม
น้ำอบปรุงเจ้าคุณ
ใบเสร็จรับเงินค่าวิทยุ
ป้านกาน้ำชาจีน
ป้านกาน้ำชาจีน
ปืน
ไปป์
ไปป์
ไปป์
พัดลม
มีด
มีด
มีด
มีด
มีด
มีดแกะสลัก
รถยนต์จำลอง
ลูกคิด
ลูกปืน
วิทยุ
แว่นตา
สมุดบันทึก
หุ่นตุ๊กตา
ด้ายเย็บผ้า
ตะกร้าหวาย
เสียมขนาดเล็ก
หีบใส่ผ้า
หีบหวายใส่ผ้า
เขาวัว
เขากวาง
หมวกใบลาน
หมวกใบลาน

รายการอ้างอิง

  1. เจ้าเมืองโคราชคนสุดท้าย. สืบค้นเมื่อ 30 สิงหาคม 2557, จาก http://www.bloggang.com/viewdiary.php?id=tuk-tukatkorat&month=04-2011&date=27&group=40&gblog=35 ถนอม เรไรสระน้อย. ประวัติความเป็นมาของวัดพญาปราบ. สืบค้นเมื่อ 9 กุมภาพันธ์ 2558 จาก http://www.kroobannok.com/blog/46433 ภาพถ่ายรามาธิบดีกับผู้มีอุปการะคุณบุตรสาวคุณหญิงกำธร พายัพทิศ. สืบค้นเมื่อ 9 กุมภาพันธ์ 2558, จาก http://library.ra.mahidol.ac.th/archive/catalog.php?idp=512 รายชื่อศิษย์เก่า รุ่นก่อนแพแตก. สืบค้นเมื่อ 30 สิงหาคม 2557, จาก http://singdam.net/singdam_web/alumniReport_show.php?ser_id=62&ser_detail_sel=รุ่นก่อนแพแตก ปัญจพร วชิรอัตฐากูร. เรียบเรียง. (2553). สมเด็จพระเจ้ากรุงธนบุรีมหาราช : ฉบับสามัญชนเนื่องในวโรกาสครบร้อย 229 ปี กับพระราชภารกิจทางโลก. กรุงเทพฯ: บริษัทออฟเซ็ท.