พระครูวิสุทธิ ประยุตต์ รองเจ้าอาวาสคณะอำเภอห้วยแถลงรูปที่ 1 เจ้าอาวาสวัดประชาคมาราม ขณะนัั้นท่านมีความคิดว่าเครื่องมือเครื่องใช้ในการประกอบอาชีพต่าง ๆ เหล่านี้เป็นสิ่งที่มีคุณค่าอย่างยิ่ง ไม่ควรนำออกไปขายหรือละเลยทอดทิ้ง เพราะเป็นผลผลิตที่สะท้อนถึงความรู้ความสามารถ ภูมิปัญญา และจิตวิญญาณของบรรพชน จากแนวความคิดดังกล่าวท่านจึงได้สะสมและรวบรวมเครื่องมือเครื่องใช้ต่าง ๆ จากประชาชนในเขตอำเภอห้วยแถลง และท้องถิ่นใกล้เคียง นำมาเก็บรักษาไว้ที่วัดประชาคมาราม เพื่อให้เป็นแหล่งข้อมูลในการเรียนรู้ของชุมชน ในลักษณะเป็นพิพิธภัณฑ์ โดยเปิดให้เข้าชมตั้งแต่ปี 2545 และท่านได้รับความเมตตาจากพระเทพสีมาภรณ์ เจ้าคณะจังหวัดนครราชสีมา แนะนำให้ตั้งชื่อพิพิธภัณฑ์ว่า "พิพิธภัณฑ์สืบสานภูมิปัญญาชาวนาไทย"
ประมาณปี พ.ศ. 2544 สร้างอาคารไม้ชั้นเดียวขึ้นเป็นอาคารจัดแสดงชั่วคราวของพิพิธภัณฑ์ ภายในอาคารมีการจัดแสดงอุปกรณ์ และเครื่องมือต่าง ๆ ที่ใช้ในการทำนา อาทิเช่น เกวียนที่มีทั้งเกวียนเทียมควาย และเทียมวัว ล้อ คันไถรุ่นต่าง ๆ สังเกตจากหัวหมูซึ่งมีตั้งแต่หัวหมูที่ทำด้วยไม้และพัฒนาจนไปถึงหัวหมูเหล็ก ไม้ครีบหรือไม้ฟาดข้าว แอกที่ใช้สำหรับวัวหรือควายที่ใช้เทียมเกวียน คราด กระด้งเลี้ยงตัวไหม โดยมีการแบ่งแยกจัดแสดงออกเป็นหมวดหมู่ และป้ายชื่อเจ้าของเดิมของวัตถุสิ่งของชิ้นนั้น ๆ ซึ่งเป็นการให้เกียรติและแสดงความขอบคุณเจ้าของเดิมที่มอบวัตถุชิ้นนั้นให้กับทางพิพิธภัณฑ์ ซึ่งสิ่งนี้ก็เป็นเสน่ห์เล็ก ๆ น้อยๆ ของพิพิธภัณฑ์ที่ใส่ใจความรู้สึกของผู้บริจาคสิ่งของให้ อีกทั้งยังทำให้คนเข้าชมพิพิธภัณฑ์ได้รู้จักความเป็นมาอย่างคร่าวของวัตถุชิ้นนั้นด้วย
นอกจากนี้ยังมีวัตถุสิ่งของที่เป็นอุปกรณ์ เครื่องมือ เครื่องใช้ในชีวิตประจำวันของชาวบ้านอีกจำนวนหนึ่งที่ถูกเก็บรักษาไว้บนชั้น 2 ของอาคารกุฏิสงฆ์เดิม ใช้เป็นที่เก็บถังตวงข้าวขนาดต่างๆ ไม้วีที่ใช้พัดข้าวเมล็ดลีบออกจากข้าวเมล็ดดี กระบุง ตะกร้า กระจาด หม้อดินเผา โบมส่ายข้าว เครื่องมือดักสัตว์ อุปกรณ์การทอผ้า ฯลฯ และอีกส่วนหนึ่งถูกเก็บรักษาไว้ที่กุฏิของท่านเจ้าอาวาส ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเครื่องทองเหลือง และผ้าทอต่างๆ
เนื่องจากพิพิธภัณฑ์มีวัตถุสิ่งของในการจัดแสดงเป็นจำนวนมาก ประกอบกับพื้นที่ในการจัดแสดงที่มีอยู่ไม่สามารถรองรับได้ จึงทำให้ท่านพระครูวิสุทธิประยุตต์ เจ้าอาวาสวัดริเริ่มโครงการก่อสร้างพิพิธภัณฑ์สืบสานภูมิปัญญาชาวนาไทย และศูนย์วัฒนธรรมประจำอ.ห้วยแถลง ที่เป็นอาคารแสดงถาวรขึ้น ได้เริ่มดำเนินการตั้งแต่เมื่อวันที่ 20 สิงหาคม 2548 เป็นต้นมา ปัจจุบันอยู่ในระหว่างการดำเนินการก่อสร้าง อาคารหลังใหม่นี้ออกแบบและควบคุมการก่อสร้างโดยท่านเจ้าอาวาส งบประมาณในการสร้างเป็นของทางวัดและเงินบริจาคจากคนในชุมชน โดยจะนำเสนอเรื่องราวการทำนาของชาวนาในสมัยโบราณ และวิถีชีวิตชาวบ้านของผู้คนในชุมชน
วันและเวลาทำการ: เปิดให้บริการทุกวัน
พิพิธภัณฑ์
พิพิธภัณฑ์ในจังหวัดนครราชสีมา
วัดประชาคมาราม, พิพิธภัณฑ์, พิพิธภัณฑ์ชุมชน, วัดประชาคมาราม, ภูมิปัญญาชาวบ้าน, การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม
ที่อยู่: | วัดประชาคมาราม ตำบลทับสวาย อำเภอห้วยแถลง จังหวัดนครราชสีมา 30240 |