ฐานข้อมูลพจนานุกรมภาษาโคราช

หมวดอักษร:

1901		ประแจ กุญแจ
1902		ประซะประสาง (ก.) การปะพรมน้ำมนต์ไล่อัปมงคลออก
1903		ประโดก ชื่อหมู่บ้านในตำบลหมื่นไวย อำเภอเมืองนครราชสีมา โดก เป็นภาษาเขมร แปลว่า ไม้กระโดน บ้านนี้เป็นป่าโดกต่อมากลายเสียงเป็นประโดก มีชื่อเสียงในการทำขนมจีน
1904		ประตูชุมพล ประตูเมืองอยู่ทางทิศตะวันตกของเมืองโคราช ใช้ระดมไพร่พลเมื่อเกิดศึกสงคราม ปัจจุบันอนุสาวรีย์ท้าวสุรนารีประดิษฐานอยู่หน้าประตูนี้
1905		ประตูตะวันออก ประตูพลล้าน เป็นประตูเมืองอยู่ด้านทิศตะวันออก เล่าสืบกันมาว่า ถ้าจะทำศึกใหญ่ต้องระดมไพร่พลเป็นล้าน ก็ให้ถือเอาเคล็ดหรือเอาฤกษ์เอาชัยเคลื่อนทัพออกประตูนี้ ในสมัยนั้นน่าจะไม่มีไพร่พลพอแสนพอล้าน แต่จะต้องไประดมจากเมืองใกล้เคียง เช่น เมืองนครจันทึก เมืองพิมาย เมืองนางรอง เมืองบุรีรัมย์ เมืองจัตุรัส เมืองชัยภูมิ เป็นต้น มาสมทบ
1906		ประตูน่ำ ประตูพลแสน เป็นประตูเมืองอยู่ทางทิศเหนือใกล้กับลำน้ำ คือ ลำตะคอง จึงเรียกว่าประตูน้ำ เล่าสืบกันมาว่า ถ้าจะระดมไพร่พลเป็นแสนทำศึกก็ให้ถือเอาเคล็ด หรือเอาฤกษ์เอาชัยให้เคลื่อนทัพออกประตูนี้
1907		ประตูผี ประตูไชยณรงค์ เป็นประตูเมืองอยู่ทางทิศใต้ ไชยณรงค์ แปลว่า ชัยชนะ เมื่อได้ชัยชนะจะยกทัพเข้าประตูนี้ ถ้ามีการล่าถอยก็จะออกประตูนี้เพื่อไปตั้งหลัก ที่เรียกว่า ประตูผีหรือประตูผีออกเพราะเมื่อมีคนตายจะต้องนำศพหรือแม้แต่นักโทษประหารก็ต้องนำออกประตูนี้
1908		ประทาย คำว่า ประทาย เป็นภาษาเขมร แปลว่า ค่าย ป้อม ชื่ออำเภอหนึ่งในจังหวัดนครราชสีมา เดิมเล่าสืบกันมาว่าพระเจ้าชัยวรมันที่ ๒ ทรงขยายอาณาเขตของขอมได้ยกทัพมาตั้งค่ายพักแรม ณ ที่นี้ ต่อมาเป็นหมู่บ้าน เรียกว่า บ้านประทาย
1909		ประทายอายุ กองทรายที่ก่อในการทำพิธีค้ำโพธิ์ค้ำไทร ต่อสะพาน ดูคำว่า ค่ำโพธิ์ค่ำไทร ต่อสะพาน ประกอบ
1910		ประไร เป็นไร
1911		ปราบที่ ทำพื้นที่ให้ราบเรียบ ปรับพื้นที่ให้เตียน
1912		ปร้าว พรู อาการที่เคลื่อนไหวมาพร้อม ๆ กันเป็นจำนวนมาก เช่น แตกปร้าว ร่วงปร้าว
1913		ปร้า ปลาร้า
1914		ปรู้ เสียงที่เปล่งขึ้นด้วยความรำคาญ หรือไม่พอใจ
1915		ปลากระโดดเข่าหมวง การเล่นอย่างหนึ่ง แบ่งผู้เล่นออกเป็น ๒ ฝ่าย เท่า ๆ กัน ฝ่ายหนึ่งเป็นปลา อีกฝ่ายเป็นหมวง (ข้อง) จับมือกันเป็นวงกลมนั่งลงกับพื้นคอยยกมือที่จับกั้นไม่ให้ปลากระโดดเข้าวงกลม (หมวง) ถ้าคนหนึ่งกระโดดเข้าได้ โดยไม่ถูกมือที่จับยกกั้น ฝ่ายหมวงก็จะปล่อยมือให้ปลาที่อยู่นอกวงเข้าไป แล้วพวกปลาก็พยายามกระโดดออก ถ้าถูกมือที่จับกั้นพวกปลาจะมาเป็นหมวงแทน
1916		ปลากรึม ปลากริม (รูปร่างคล้ายปลากัด)
1917		ปลากะตั๊บ ปลากำกับ
1918		ปลาค่าว ปลาเค้า
1919		ปลาเจ่า ปลาที่หมักด้วยเกลือและข้าวออกรสเปรี้ยวแตกต่างจากที่อื่นที่มีรสออกหวาน
1920		ปลาโด ปลาชะโด